Vừng Xoan (Vừng Quả Cầu)

Trungtamthuoc.com - Cây Vừng Xoan có tên khoa học là Careya arborea là loại dược liệu giúp chữa ho, cảm lạnh, kháng khuẩn, chống viêm, thường được tìm thấy ở Kon Tum của nước ta. Bài viết dưới đây, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin chi tiết về cây Vừng Xoan

1 Giới thiệu về cây Vừng Xoan

Tên khoa học: Careya arborea.

Tên gọi khác: Vừng Quả Cầu, Vừng, Lộc Núi, Thụ Vừng, Vừng Quả Xoan.

Họ thực vật: họ Lộc Vừng Lecythidaceae.

1.1 Đặc điểm thực vật

Vừng Xoan là loại cây lâu năm, có kích thước trung bình, cao khoảng 10 đến 20 mét, vỏ thân dày, có màu đen hoặc hơi nâu. Gỗ có màu đỏ sẫm đến nâu đỏ.

Lá mọc đơn, xếp xen kẽ nhau. Lá tập trung ở đầu cành, hình bầu dục, rộng 10-25cm, dài 20-35cm, gốc lá thon và mảnh. Đầu lá nhọn và có thùy ngắn. Mép lá hơi lượn sóng. Phiến lá khá mỏng nhưng dai, mặt lá nhẵn hai mặt. Gân lá có 10-15 gân mỗi bên.

Hoa mọc thành từng chùm ngắn. Phần đầu cành không có lá. Mỗi cụm hoa có 2-6 bông hoa nhỏ. Hoa có 4 cánh, cành hoa hình bình hành, phần gốc cánh hoa có màu hồng, mép cánh hoa có màu xanh nhạt.

Hoa có nhiều nhị màu trắng dài khoảng 4 đến 5cm.

Quả là loại quả tươi, hình tròn hoặc bầu dục, vỏ quả khá cứng, rộng khoảng 5cm, dài khoảng 6,5 cm, bề mặt nhẵn, màu xanh, vỏ dày, ở cuối quả có là một đài hoa lâu dài. Quả khi chín có màu xanh và khi chín chuyển sang màu nâu. Bên trong quả có nhiều hạt. Hạt dẹt, bề mặt nhẵn, hình bầu dục, màu nâu nhạt, rộng 1cm, dài 1,5 cm.

1.2 Đặc điểm phân bố

Phân bố gốc: Afghanistan, Bangladesh, Campuchia, Ấn Độ, Lào, Malaysia, Myanmar, Nepal, Thái Lan, Việt Nam.

Tại Việt Nam, Vừng Xoan thường được tìm thấy ở Kon Tum, Đồng Nai,...

2 Thành phần hóa học

Chiết xuất lá của cây Vừng Xoan có nhiều hoạt chất quan trọng như chất phenolic, bao gồm acid gallic, acid protocatechuic, acid p-hydroxybenzoic, acid vanillic, acid syringic, acid p-coumaric, acid ferulic, axit sinapic,... và một số thành phần khác như lupeol, taraxerol, careaborin, acid careyagenolide, acid maslinic, Quercetin,...

3 Tác dụng - Công dụng

3.1 Tác dụng

Theo Y học cổ truyền, vỏ thân của cây được sử dụng trong điều trị các khối u, viêm phế quản, bệnh ngoài da, động kinh, thuốc giải độc nọc rắn, áp xe, nhọt và loét.

Quả được dùng làm thuốc sắc để kích thích tiêu hóa.

Lá và hoa được dùng ở dạng bột nhão để chữa một số bệnh ngoài da. Ngoài ra còn dùng làm thuốc chữa tiêu chảy, kiết lỵ, đại tiện ra máu và đau tai. Bột lá và cùi lá được dùng làm thuốc đắp nhanh chóng chữa lành vết loét và rễ được dùng để điều trị bệnh lao và gãy xương.

3.2 Công dụng

Hoa, dịch quả tươi được dùng làm thuốc chữa ho, cảm lạnh.

Vỏ được sử dụng để chữa sốt ngoại ban, bệnh vó đậu, rắn cắn.

Người dân Thái Lan sử dụng hoa và lá non để làm rau trộn.

4 Tài liệu tham khảo

Prakash Chandra Gupta và cộng sự (Ngày đăng tháng 5 năm 2012). Pharmacognostic studies of the leaves and stem of Careya arborea Roxb., NCBI. Truy cập ngày 22 tháng 3 năm 2024.